1. Via het kruispunt bij het militaire kamp Crailo rijden we vanaf Bussum de Naarderstraat op. Hier kijkend in de richting van Bussum. Rechts de weg naar Huizen. Nu ligt hier rechts het viaduct van de A1 (bron Bout & Zonen)

1a. Het kruispunt vanuit Bussum gezien. Terwijl de tram rechtdoor gaat de Naarderstraat op, gaat het autoverkeer schuin naar rechts de rijksweg op (nu A1). Het pad naar rechts voor het tentje van 'Ome Toon' is het fietspad naar Hilversum - "gebed zonder end" (bron JBLA)

1b*. Vervolgens krijgen we links de ingang naar het voor de oud Laarders bekende paviljoen (bron LONF) 

1c*. Schuin tegenover het paviljoen op Naarderstraat 75, huize Dennenoord, later Stichtsehof en nu Papageno (bron LONF)

1d. Vervolgens passeert de tram villa de Sparren, schuin tegenover het Rozenlaantje. Deze villa is in 1905 gebouwd als woonhuis van de familie Kruijsmulder. Barend Kruijsmulder was in dat jaar directeur geworden van N.V. Chemische fabriek ‘Naarden’. (bron LONF)

1e. Ergens halverwege de Naarderstraat (kruising Grintbank?), kijkende richting Bussum (bron zg)

1f. Naarderstraat 48, schuin tegenover het Singer Museum (bron JBLA)

1g*. Hotel Blom (hier al verbouwd) op Naarderstraat 40 is later landelijk bekend geworden via het radioprogramma Sesjun, als jazzcafé Nick Vollenbregt. Een stukje terug zal er in 1927 een ernstig ongeluk plaatsvinden - zie 12 (bron onbekend)

1h*. Komende vanaf Bussum rijden we verder via de Naarderstraat naar beneden. Achter dit kleine huisje zie je nog net hotel Blom waar ook een halte was. Net voorbij de bocht naar links zou later het Singermuseum gebouwd worden. Foto van rond 1900 (bron 2.)

1i*. Halte Blom op de Naarderstraat in de oorlogswinter van 1943 (bron T. vd Zwaan)

1j*. Nagenoeg dezelfde plek als op foto 1g, Naarderstraat 32-30 maar nu in 1912 en iets naar het centrum gedraaid (bron zi.)

1k. Naarderstraat 20-16

1l. Naarderstraat 20-16

1m*. De Naarderstraat rond 1920 vlak voor je het kerkje passeert en de Larense Brink op rijdt. De tram reed in 1982 om de vijver ´de Coeswaerde´ om op het station te komen - zie foto 2 (bron Ernst Wortel)

1n. Naarderstraat

1o. Naarderstraat met links wat nu de Larense boekhandel is en rechts het Brinklaantje naar snackbar Beo (bron JBLA)

1p. Naarderstraat, iets verder terug richting kerkje (bron JBLA)

1q. Naarderstraat de andere kan op kijkend richting kerkje (rechts) dat toen nog wit gepleisterd was (bron LONF)

2*. Toen in 1882 de tram naar de Brink in Laren kwam, fungeerde de boerderij rechts op de foto als station. Loc 2 neemt hier juist water in. Evenals loc 1 werd deze gebouwd door de Nederlandse Fabriek Werkspoor in 1907. Rechtdoor ga je naar Blaricum - zie foto 4 (bron 2.)

2a*. Iets verderop de Rijt, hoek Kerklaan, met een stoomtram komend vanuit Blaricum (bron JBLA)

2b. Loc 45 NTM ter hoogte van de St. Jans basiliek in ca. 1946 (bron JBLA)

3*. Hier staat loc 6 gereed voor vertrek vanaf de Brink naar Blaricum. De tram ernaast gaat rechtsom de Brink naar Hilversum. Op deze foto staat nog het Waterstaatskerkje 'Sint Jan' van 1845 dat in 1924 door de Basiliek vervangen zou worden. Foto van rond 1900 (bron 1.)

3a*. Een foto van de Brink in 1900, met op de achtergrond hotel Hamdorff. Verbazend is het dat op de Brink, terwijl de trambaan toch open en bloot lag, nimmer een ongeluk is gebeurd. Voor loc 14 poseert stationschef Siedenburg, alias "Broekie" (bron LONF)

3b*. Vanaf hotel Hamdorff kom je aan bij het wissel naar de stationsstraat en de Naarderstraat. Rechts de vijver 'de Coeswaerde' en rechtdoor het ´Bonte Paard´ en het NH 'Johannes' kerkje. Foto van rond 1900 (bron LONF)

3c. Nagenoeg dezelfde plek komende vanaf de Brink. Langs de kerk ging men richting Bussum en Naarden. Linksaf voor het 'Bonte Paard' langs ging men richting het latere station en naar Hilversum. Foto van rond 1912 (Regbb)

3d. De Brink kijkend richting hotel Hamdorff met links de vijver 'de Coeswaerde', waar jaarlijks de poffertjeskraam van firma de Haan staat.

3e. Iets verderop richting Hamdorff (bron LONF)

3f. De rails draait om de vijver heen richting de Rijt, waar dan nog het station is. Zicht op hotel Hamdorff (bron LONF)

3g. Ongeveer dezelfde plek als op 3d (1905). Het spoor naar de fotograaf toe gaat richting Naarden en Bussum. Het afbuigende spoor naar het latere station en Hilversum (bron JBLA)

4. Op de ansichtkaart staat Oosterend, vroeger een gebiedje richting de Torenlaan naar Blaricum. Nu waar de Rijt en de Torenlaan samenkomen (bron LONF)

4a*. Het straatje naar links (heet nu de Rijt) komt uit op de plek van foto 2. Als men achter de fotograaf de rails vervolgt komt men op de Remiseweg uit richting Blaricum waar toen een houten remise met locdepot was gevestigd. Hier stonden ook 6 dienstwoningen. Foto van rond 1900 (bron 2.)

4b*. Begin Torenlaan, hoek Lingenskamp richting Blaricum. Even voorbij de paal gaat het spoor naar links de Remiseweg op met daarlangs de witte dienstwoningen. (bron ?)

4c. 1900 - De Torenlaan te Laren NH, kijkende richting Blaricum. Aan de linkerzijde het huis met de boompjes waar de familie van der Veer woonde (bron LONF)

4d. In 1932 werd de Torenlaan in opdracht van de gemeente Laren bestraat door de gebroeders Hogenbirk. De rails behield z'n eigen plek (bron LONF)

5*. Komende vanaf Hilversum kwam men hier Laren binnen (nu Burgemeester Van Nispen van Sevenaerstraat) met links achter het schuurtje het toenmalige postkantoor. Het spoor gaat hier richting de Brink en achter de fotograaf zou in 1906 het nieuwe station geopend worden - zie foto 7 (bron 2.)

5a. Vanaf de andere kant, komende vanaf de Brink met rechts het (eerste) postkantoor in 1900 (bron Percy Poolman LONF)

5a. De stationsweg vanaf de andere kant in 1906 (bron JBLA)

5b. Ongeveer dezelfde plek met het wissel voor het station. Met waarschuwingsbord voor de stoomtram. Links het nieuwe postkantoor. Ca. 1910. Zie ook 16g (bron LONF Henry Gielen)

5d. Latere foto van de stationsweg, kijkend richting het station. Zie ook 16d en 16e (bron Larens Behoud)

5e. Burgemeester van Nispenstraat (stationsweg) kijkend richting de Coeswaerd (bron JBLA)

6. Nog elk jaar wordt op 24 juni de St. Jansprocessie gehouden. Dit was ook voor de Gooise een topdag met soms wel 25.000 deelnemers die door de extra trams vervoerd moesten worden. Al het beschikbare materieel werd dan ingezet o.a. in de vorm van vierwagentrams. 

6a Nog een foto van de St. Jansprocessie. Waarschijnlijk zijn beide foto's genomen op de Hilversumse weg in de buurt van villa Vita Nuova (bron h.)

6b*. Een nog vrijwel open Hilversumseweg hoek Hoeflo kijkend richting Hilversum. Jaartal is niet bekend. (bron Ernst Wortel)

6c. Hilversumseweg in 1900, kijkend richting naar wat nu de hertenkamp is. Het spoor gaat linksaf de stationsweg op.

7. In 1906 kreeg Laren zijn nieuwe station op wat nu de stationsweg heet. Ongeveer ter hoogte van het hertenkamp iets voorbij het huidige chinese reataurant (bron a.)

7a. Het station in ook in 1906 met op de voorgrond de schapen waarom laren mede zo bekend was. (bron LONF)

7b*. Hetzelfde station in 1912. Het perron ligt aan de achterzijde. (bron geheugen van nederland)

7c. Het station in 1927 gezien vanaf wat nu het hertenkamp is. De eerst aanwezige afdakjes boven de zijramen zijn verwijderd (bron zg.)

7d. Ingekleurde foto 'Hilversum-zijde' van het Station kort na de opening gezien de jonge aanplant. Met enkele goederenwagons en een open personenrijtuig (bron LONF) Henry Gielen)

7e. De machinist en de stoker (leerling-machinist) van Loc 13 na aankomst in Laren. Foto van juli 1925. (bron 4.)

8*. Van de schilder Jan Sluijters is dit bekende schilderij van villa Vita Nuova aan de Hilversumse weg met daarop ook de paarse Gooise tram. Een uitleg van de directeur van het Singer Museum op YouTube (Bron RKD)

8a. De Zus passeert hier in de jaren dertig de kruising Rijksweg A1 - Hilversumse weg. Het zal rond St. Jan zijn, te zien aan de vaantjes die er hangen (bron LONF - Sem Presser, Percy Poolman)

9. In 1924 maakte men met 'de Zus', het eerste motorrijtuig van de Gooise, een geslaagde proefrit naar Hilversum. De 'Zus' passeert hier juist het Sint Jan kerkhof en is nog geheel in de oude bruine kleur (bron 1.)

9a. Voormalig café Zonnehoek tegenover St Jan kerkhof, Nu 'La Place' (bron JBLA)

9b. Nagenoeg dezelfde plek in de jaren '30 met een motortram richting Hilversum

9c. Een motortram met een stoomloc als opduwer vlak voor de Tweede Wereldoorlog. De uitloper van de Utrechtse heuwelrug in het Gooi was een lastig te nemen obstakel.

10*. Het meest tragische ongeval voor de Gooise is dat van 7 augustus 1927 vlak bij villa 'Groenendaal' op de Naarderstraat. Vier mensen kwamen hierbij om het leven en er vielen vele gewonden. Voor verschillende verslagen verwijzen we u naar aangegeven artikelen in Delpher  (bron 1.)

11. De frontale botsing zorgde voor een enorme ravage (bron e.). Voor het originele krantenbericht kunt u terecht op het digitale krantenarchief van de Laarder Courant de bel

12. Loc 13 is hier inmiddels van de open wagen getrokken om de doden te kunnen bergen . Loc 17 (rechts) en 15 (links) staan nog steeds onder stoom. Links op de foto de directeur van de Gooische stoomtram de heer Augustijn - rechts de 33 jarige Emanuel Lisser uit Amsterdam. die met zijn vrouw en dochtertje tot de slachtoffers behoorde;het zoontje werd ernstig gewond. (bron f.)

12a "Dat zulke wreede verwoestingen aanrichtte onder de menigte blijde vacantiegangers, dat een viertal jongen menschen met een slag het leven ontnam en tal van anderen voor immer afgrijselijk verminkte." 

Foto's 12a-e afkomstig uit het blad "Het leven"

12b "Dit drama heeft meer en hard-vochtiger dan ooit aangetoond, dat er voor het middeleeuwsch vehinkel dat met een wijdsch woord Gooische Stoomtram heet, geen plaats meer is op de tegen woordiger verkeersaderen nabij Amsterdam. Het dak van het totaal vernielde open tramrijtuig werd eenige meters verder op den straatweg voor de villa Groenendaal neergesmakt." 

12c "Onmiddellijk na de catastrophe werd met de opruiming een aanvang genomen door het personeel, dat naar de plaats des onheils werd gedirigeerd, om de stagnatie in het drukke Zondagsverkeer zoo gering mogelijk te doen zijn." Bron 12a, b en c: 'Hilversum uit den oude doos' (x)

12d. Van het balkon is weinig over

12e. Evenals van de open zomerwagen

13*. De beruchte bocht bij de dorpsvijver 'de Coeswaerde' en café 'het Bonte Paard' in 1935. Een anekdote verteld dat hier een dronke man door de tram werd overreden, maar tot ieders verbazing kwam er geen bloed tevoorschijn bij het kapot gereden been. Bij nader onderzoek bleek de ongelukkige 'n houten been te hebben (bron a.)

13b. Loc 15 of 16 met een MAN rijtuig rijdt voor 'het Bonte Paard' langs, komend vanaf Naarden. Foto van ca. 1941 (bron hart van Laren)

14. De Gooise dorpen liggen op de flanken van een uitloper van de Utrechtse heuvelrug. Hierdoor hadden de trams nogal eens moeite om tegen de heuvel(s) op te komen. Hier wordt de motortram door een stoomloc tegen het Laarderhoogt opgeholpen. Voor de stoomlo machinist was dit de zogenaamde opduw dienst. Foto van ca. 1935 (bron 1.)

15. Terug naar het station in het motortram tijdperk. De trams naar Hilversum (rechts), Amsterdam (links) en Bussum (achteraan) staan in juni 1939 klaar voor vertrek (bron 4.)

16*. Loc 15 of 16 (hier niet duidelijk zichtbaar, maar wel herkenbaar aan het spoorstoot- en trekwerk) werd opnieuw ingezet in de oorlogsjaren voor de passagierstrams op de trajecten Bussum-Huizen en Bussum-Laren (bron f.)

16a*. De lichtzuil rechts op de foto werd in 1931 bij het 50-jarige jubileum door het personeel aan de directie geschonken. Deze foto is van 1939 (bron 9.)

16b. Motorwagen 13 in 1939 op station Laren (bron 9.)

16c*. Motorwagen 1 (de Zus) in 1939 op station Laren (bron 9.)

16d*. Werktram met lok 50 in 1942 rijdt net het station uit de Burgemeester van Nispenstraat op richting Brink (bron 9.)

16e*. Dezelfde plek als 16d, iets meer naar het station gericht met rechts het voormalige postkantoor (bron larensbehoud)

16f*. Motortram "de Zus" nadert het station, komende vanaf de Brink (bron 4.)

16g*. Dezelfde plek in 1935 met links het voormalige postkantoor (bron onbekendinnederland)

17*. Op de trajecten die verbusd waren reden ook conductrices mee op de bus. Zij reden niet mee op de trams, maar indertijd had er een foto in de krant gestaan waarop leek dat een conductrice een vertreksein gaf aan de machinist. Bij de foto stond het onderschrift dat het hier om de eerste vrouwelijke stationschef van Nederland ging. Dat was dus niet juist want bij nader onderzoek bleek dat zij slechts de tram uit had staan zwaaien. Haar naam was Gonny Zwaan (bron f.)

18*. Motortram 1 (de Zus is ten opzichte van de andere motorwagens herkenbaar aan de afwijkende ramen) staat rechts klaar voor vertrek naar Hilversum. De tram links is er een uit de serie 2-9. (bron a.)

18a*. Waarschijnlijk passeert de tram hier het hertenkamp in laren. Anderen menen dat deze foto is genomen bij Jan Tabak - zie Bussum (bron x. )

18b*. Ongeveer dezelfde plek, maar dan de andere kant op richting Hilversum de combinatie van lok 18 en rijtuig 22 die nu nog rijdt in Hoorn (bron SHM )

18c*. Iets verderop ter hoogte van stationsweg 8 richting Hilversum een allergaartje aan rijtuigen halverwege de oorlogsjaren (bron LONF)

18c1. Nagenoeg dezelfde plek, kijkend richting Hilversum

18d. In de oorlogsjaren doen de gehuurde loks uiteraard ook Laren aan. Hier lok 50 van de NTM in 1941 (bron NTM)

18e*. Zo ook Lok 22 van de WSM, hier in 1946. Net rechts voor de lok staat de watertap, geheel ingepakt om bevriezing bij vorst tegen te gaan. (bron 9 )

18f. NS loc 8129 op Station Laren met de Basiliek op de achtergrond. Eigenlijk waren de NS locs die gehuurd werden te zwaar voor de Gooise tramrails. Deze reed ook op de tramlijn Ede-Wageningen en de tramlijn Gouda-Schoonhoven. De NS 8129 is gebouwd bij Centrale werkplaats Tilburg en ging in 1951 bij de NS uit dienst (bron JBLA)

18f*. In 1943 neemt de Nederlandsche Buurtspoorweg-Maatschappij (NBM) de Gooise over. In 1965 rijdt de NBM nog altijd op hetzelfde station Laren. Het stationsgebouw is dan allang verdwenen en zijn de trams vervangen door bussen. (bron zg)

19. Gehuurde loc bij halte Remiseweg aan het begin van WOII. In 1940 nam de Gooische twee locs over van de WSM. De WSM 18 en 20. Deze werden oorspronkelijk geleverd door Hohenzollern te Düsseldorf.(bron Historische Kring Bussum).

19a. De Remiseweg in 2006. Per 31 december 1943 neemt de Nederlandse Buurtspoorweg Maatschappij (NBM) de Gooise Tramweg Maatschappij over. De NBM zal uiteindelijk overstappen op busvervoer en veranderd haar naam via Centraal Nederland (CN) en Midnet in Connexxion. De voormalige tramhalte Remiseweg is nu een bushalte en staat nog altijd op dezelfde plek.

Connexxion vierde in 2006 haar 125 jarig bestaan en dat had mede met de zojuiste genoemde overname van de Gooise Stoomtram te maken. Connexxion heeft nog altijd een kantoor in het voormalige GTM station in Hilversum. Ook de erachter liggende remise en werkplaatsen zijn gebruikt voor reparatie aan de bussen (zie ook Hilversum). Het tramstation Laren heeft ook nog jaren dienstgedaan als busstation (het stationsgebouw zelf is kort na de oorlog afgebroken). Het toenmalige rangeerterrein met de perrons is nu een parkeerplaats (bron: eigen foto).

19a. Behalve het grote ongeluk op de Naarderstraat in 1927 zijn er ook de nodige aanrijdingen met de latere motortrams zoals deze die een aanrijding heeft gehad met een duitse bus in 1932 (bron geheugenvannederland)

20*. Het bronzen beeldje wat herinnert aan de Gooische staat op de oude sokkel waar ooit de lichtzuil op foto 16a op stond die de werknemers van de Gooische bij het 50 jarig jubileum in 1931 aan de directie cadeau deden (bron: eigen foto).